تعریف BIM : مدل سازی اطلاعات ساختمان

تعریف BIM: مدل سازی اطلاعات ساختمان یا BIM) Building Information Modeling) یک تکنولوژی مدل سازی به کمک کامپیوتر است که برای مدیریت و تولید اطلاعات ساختمانی و فرایندهای وابسته به تولید، ارتباط و تجزیه و تحلیل مدل های اطلاعات ساختمانی به کار می رود. (C. Eastman et al., 2011)

تعریف BIM: انجمن پیمانکاران عمومی امریکا، مدل سازی اطلاعات ساختمانی را، توسعه و استفاده از مدل نرم افزاری برای شبیه سازی ساخت و عملیات یک ساختمان تعریف می کند؛ مدل حاصله، یک مدل اطلاعاتی ساختمانی است که یک ارائه دیجیتالی «غنی از اطلاعات»، شئ گرا، هوشمند و پارامتری از ساختمان است و دیدگاه و اطلاعات آن، به اقتضای نیاز کاربران می تواند مورد استخراج قرار گرفته و تجزیه و تحلیل شود تا اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری و بهبود فرایند تحویل پروژه تولید شود. (Ernstorm, 2006)

تعریف BIM: کرایگل و همکاران، BIM را یک مدل ۳بعدی پارامتریک که برای تولید پلان، برش، نما، پرسپکتیو، جزئیات و زمان بعدی _ همه اجزای لازم برای مستند سازی طراحی ساختمان _ تعریف می کند و وجه تمایز آن را با ترسیمات دو بعدی معمول، پارامتریک بودن، تعاملی  بودن و «غنی از اطلاعات» ذکر می کند. (Krygiel, 2010)

تعریف BIM

استاندارد ملی BIM متحده آمریکا خاطرنشان می کند تعریف یکتا و مشخصی برای BIM وجود ندارد، با این حال BIM را یک ارائه دیجیتالی از خصوصیات فیزیکی و عملکردی ساختمان و یک منبع دانش اشتراک گذاری شده برای تصمیم‌گیری‌های قابل اطمینان در طول عمر ساختمان ا(ز طرح اولیه تا تخریب) تعریف می کند.(USA National BIM Standard, 2012)

همانطور که دیدیم در واقع تعریف استاندارد شده و یکتایی برای BIM وجود ندارد و باعث شده است که محققان، سازمان ها و شرکت های نرم افزاری هرکدام تعریف خود را از BIM داشته باشند که می‌توانند باعث چالش و سردرگمی در پروژه ها شود.(Abbasnejad & Moud, 2013)

چه چیزی BIM نیست؟

اصطلاح BIM، اصطلاح محبوب و گنگی از سوی تولید کنندگان نرم افزار برای تشریح توانایی‌های نرم افزار هایشان است. به همین منوال تعریف آنچه تکنولوژی BIM را تشکیل می‌دهد نیز مورد اختلاف و ابهام است. برای فائق آمدن بر این ابهام لازم به تشریح راهکارهای مدل سازی که از تکنولوژی طراحی BIM استفاده نمیکنند می باشد.

1. مدل های سه بعدی فاقد (یا دارای تعداد کمی) از خصوصیات اشیاء: این مدل ها فقط برای تجسم گرافیکی به کار می رود و فاقد هرگونه هوشمندی در سطح اشیاء می باشد این مدل ها برای تجسم مناسب اند ولی نمی توانند حمایتی برای تجزیه و تحلیل طراحی یا یکپارچگی اطلاعات ارائه دهند. به عنوان مثال نرم افزار Google SketchUp نرم افزار بسیار خوبی برای طراحی سریع و شماتیک ساختمان است ولی به علت نبود اطلاعاتی از اشیاء به جز هندسه و ظاهرشان استفاده محدودی برای انواع دیگر تجزیه و تحلیل دارد.
2. مدل های فاقد پشتیبانی رفتار: در این مدل ها اشیاء تعریف می شوند ولی به علت فقدان هوش پارامتری نمی‌توان موقعیت یا نسبت آنها را تعریف کرد؛ که تغییرات نیازمند کار فراوان باشد و حفاظتی برای عدم ایجاد نماهای متناقض و غلط صورت نگیرد.
3. مدل هایی که از فایلهای متعدد CAD دو بعدی تشکیل شده و برای تعریف ساختمان باید با هم ترکیب شوند: اطمینان از اینکه مدل سه‌بعدی حاصله، امکان‌پذیر، پایدار، شمردنی و نمایانگر هوشمندی اشیاء محتوی آن باشد، غیر ممکن است.
4. مدل هایی که اجازه تغییرات را در یک نما می‌دهند ولی تغییرات به صورت اتوماتیک در نماهای دیگر منعکس نمی شود که این مورد باعث بروز اشتباهات در مدل شده که به دشواری قابل تشخیص است. (C. Eastman et al., 2011)

از سوی دیگر انجمن پیمانکاران عمومی امریکا، در راهنمای BIM خود خاطرنشان می کند که برای بهره گیری از BIM، نیازی به استفاده از BIM در کل پروژه نیست. در حقیقت بسیاری از پیمانکاران در پروژه ها _بدون آن که بدانند_ از مدل های هوشمند استفاده می کنند. ممکن است طراح و یا گروهی از تامین کنندگان یا پیمانکاران تخصصی از مدل ها، برای منافع خود استفاده می ‌کنند و اطلاعات را با دیگر اعضای تیم اشتراک نمی گذارند. استفاده از واژهای BIM مورد تشویق است، حتی اگر برای قسمتی از پروژه، مثلاً سازه فلزی یا سیستم‌های های مکانیکی باشد.

از کتاب * سیستم های نوین در مدیریت ساخت و پروژه های عمرانی *

نویسنده: دکتر حسنعلی مسلمان یزدی